Karabasan, uyku felci olarak da bilinen, uykuya dalarken veya uyanırken geçici olarak hareket edememe durumudur. Bu durum genellikle korkutucu halüsinasyonlar ve göğüste baskı hissi ile birlikte gelir.
Karabasanın kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, aşağıdaki faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir:
- Uyku düzenindeki bozukluklar: Düzensiz uyku saatleri, yetersiz uyku veya uyku yoksunluğu karabasan riskini artırabilir.
- Stres ve anksiyete: Yüksek stres seviyeleri veya anksiyete bozuklukları karabasan ataklarını tetikleyebilir.
- Psikolojik sorunlar: Depresyon, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) gibi psikolojik rahatsızlıklar karabasanla ilişkilendirilebilir.
- Sırt üstü uyumak: Sırt üstü pozisyonda uyumak, karabasan riskini artırabilir.
- Genetik yatkınlık: Ailede karabasan öyküsü olan kişilerde görülme olasılığı daha yüksektir.
- Bazı tıbbi durumlar: Narkolepsi gibi bazı uyku bozuklukları, uyku apnesi veya bacak sendromu karabasanla ilişkili olabilir.
- Madde kullanımı: Alkol, uyuşturucu veya bazı ilaçların kullanımı karabasan riskini artırabilir.
- Kafein ve nikotin: Aşırı kafein ve nikotin tüketimi uykuyu bozarak karabasanı tetikleyebilir.
Karabasan atakları genellikle birkaç saniye ile birkaç dakika arasında sürer. Atak sırasında kişi hareket edemez, konuşamaz ve genellikle korkutucu halüsinasyonlar görür. Atak geçtikten sonra kişi genellikle normal hisseder, ancak yaşadığı deneyimin etkisiyle bir süre tedirgin olabilir.